سوریه به جمع کشورهای عربی بازمی‌گردد
نشست مشورتی کشورهای عربی در عربستان با حضور نمایندگان نُه کشور برگزار و در بیانیه پایانی آن بر لزوم رهبری روند بازگشت سوریه به اتحادیه عرب توسط خود کشورهای عربی تاکید شد.
به گزارش راهبرد معاصر، نشست مشورتی کشورهای عربی برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب شب گذشته (جمعه، چهاردهم آوریل) در جده با حضور نمایندگان و مقامات نُه کشور برگزار شد و با یک بیانیه پایانی نیز خاتمه یافت. بیانیه پایانی مشترک این نشست مشورتی امروز شنبه، پانزدهم آوریل تاکید کرد که کشورهای اردن، مصر و عراق به همراه اعضای شورای همکاری خلیج فارس بر وحدت سوریه تاکید و خواستار بازگشت آن به جمع کشورهای عربی هستند.
جده، میزبان نمایندگان نُه کشور عربی
پایگاه خبری «الخلیج آنلاین» درباره نشست جده برای سوریه نوشت: نشست مشورتی کشورهای عربی و اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس با حضور هشت وزیر امور خارجه عرب و مشاور دیپلماتیک رئیس امارات با هدف تبادل‌نظر درباره وضعیت سوریه و بازگشت آن به اتحادیه عرب، در جده برگزار شد.
هم‌زمان با برگزاری این نشست مشورتی در جده، شبکه «الاخباریه» عربستان تصاویری تلویزیونی از آغاز آن را به طور زنده پخش می کرد؛ نشستی که ابتکار عربی ریاض برای یکی از مهم‌ترین پرونده‌های منطقه‌ای به شمار می‌رفت و «فیصل بن فرحان»، وزیر امور خارجه سعودی آن را درخواست کرده بود.
پایگاه خبری «روسیا الیوم» نیز درباره برگزاری این نشست گزارش داد: نشست مشورتی وزرای خارجه اعضای شورای همکاری خلیج فارس، و کشورهای مصر، اردن و عراق در خصوص بازگشت دمشق به آغوش عربی، پس از گذشت بیش از یک دهه از انزوای سوریه پس از آغاز درگیری‌ها در این کشور، آغاز به کار کرد و شبکه العربیه هم تصاویری از ابتدای این دیدارها و حضور وزرای خارجه کشورهای مدعو منتشر کرد.
محور و هدف نشست جده: بازگشت دمشق به آغوش عربی
وزارت امور خارجه عمان در بیانیه‌ای درباره نشست جده اعلام کرد: این نشست در چارچوب هم‌فکری و هماهنگی بین کشورهای شرکت‌کننده در مورد موضوعات مورداهتمام مشترک و همکاری بین آن‌ها به منظور توسعه روابط عربی-عربی و تامین منافع مهم آن‌ها برای مقابله با چالش‌های منطقه‌ای و جهانی انجام می‌شود.
در ادامه گزارش‌های عربی آمده بود که تنها نماینده کشور امارات، وزیر خارجه خود را به این نشست نفرستاده است. ابوظبی «انور قرقاش»، مشاور دیپلماتیک رئیس امارات را به جای «عبدالله بن زاید» برای شرکت در نشست مشورتی وزرای خارجه کشورهای عربی به جده فرستاده است.
ریاض؛ از عادی‌سازی با دمشق تا رهبری بازگشتش به اتحادیه عرب
یک روز قبل از برگزاری این نشست (پنج‌شنبه، سیزدهم آوریل) در جده، وزارت خارجه عربستان سعودی در بیانیه‌ای اعلام کرد که بن فرحان، وزیر امور خارجه و «فیصل المقداد» همتای سوری او، درباره «گام‌های لازم برای رسیدن به یک راه‌حل سیاسی جامع برای بحران سوریه که به همه پیامدهای آن پایان دهد، به آشتی ملی دست یابد، و به بازگشت سوریه به جمع کشورهای عربی و از سرگیری نقش عادی آن در اتحادیه عرب کمک کند، گفت‌وگو و رایزنی کردند.»
خبرگزاری فرانسه در همین خصوص و به نقل از یک دیپلمات عرب نوشت که «عربستان سعودی به طور کامل این تلاش‌ها را رهبری می کند، اما زیر چتر حمایتی اعضای شورای همکاری خلیج فارس». این رسانه در ادامه گزارشش نوشت: ریاض انتظار ندارد که تمام اعضا در این زمینه موضع واحدی اتخاذ کنند، اما سعودی‌ها حداقل تلاش می‌کنند تا در صورت به رای گذاشتن این موضوع، کشورهایی همچون قطر با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مخالفت نکنند.
بیانیه پایانی: دمشق باید به جمع ما برگردد
خبرگزاری رسمی دولت عربستان «واس» هم، امروز (شنبه، پانزدهم آوریل) بیانیه وزارت خارجه ریاض درباره این نشست را منتشر کرده که ریاض به همراه هشت کشور دیگر، بر اهمیت هماهنگی مواضع و یکپارچه‌سازی تلاش‌ها میان کشورهای شرکت‌کننده در نشست جده درباره موضوعات مورد اهتمام تاکید کردند.
اعضای شرکت‌کننده در مورد تلاش‌ها در جهت دستیابی به راه‌حل سیاسی برای بحران سوریه که وحدت، امنیت و ثبات سوریه را حفظ کند و آن را به جمع عربی بازگرداند و به نفع مردم این کشور باشد، گفت‌وگو کردند. در بخش دیگری از این بیانیه بر اهمیت حل بحران انسانی در سوریه، فراهم کردن بستر مناسب برای رسیدن کمک‌ها به تمام مناطق این کشور و بازگشت آوارگان سوری به مناطق خود و پایان دادن به رنج آن‌ها تاکید شده است.
در این بیانیه همچنین بر اهمیت مبارزه با تروریسم و گروه‌های مختلف آن، تلاش برای ثبات اوضاع در سوریه، حفظ حاکمیت و مقابله با مداخله خارجی در امور آن تاکید شده است. این بیانیه خواستار نقش رهبری کشورهای عربی برای پایان دادن به بحران در سوریه شد و همچنین بر محوریت آرمان فلسطین تاکید و حملات رژیم صهیونیستی به مسجدالاقصی را محکوم کرد.
در پایان این بیانیه بر حمایت کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، پادشاهی هاشمی اردن، جمهوری عربی مصر و جمهوری عراق از همکاری، رایزنی مشترک و اقدام مشترک در جهت ارتقای ثبات منطقه و حفظ منافع امت عربی تاکید شد.
ریاض موانع را با گفت‌وگو برمی‌دارد؟
روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» هم هفته گذشته و در میانه تلاش‌های سعودی برای بازگشت دمشق به جمع کشورهای عربی، در گزارشی مدعی شده بود که این سیاست ریاض برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب با مخالفت برخی از هم پیمانانش همراه شده است. در ادامه این گزارش آمده است: کشورهای مذکور گفته‌اند که «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه در وهله اول باید تعامل با معارضان را آغاز کند و همه سوری‌ها در آینده کشورشان سهم داشته باشند.
در ادامه گزارش وال‌استریت ژورنال آمده بود: به گفته برخی مقامات عربی، حداقل پنج عضو اتحادیه عرب از جمله مغرب، کویت، قطر و یمن در حال حاضر پذیرش دوباره سوریه در این سازمان را نمی‌پذیرند. به ادعای این مقامات، حتی مصر که در ماه‌های اخیر روابط خود را با سوریه احیا کرده نیز مخالف بازگشت سوریه به اتحادیه عرب است.
این گمانه‌زنی‌ها درخصوص وجود مشکلات جدی و چالش‌های بزرگ بر سر بازگشت دمشق به جمع کشورهای عربی با برگزاری نشست جده تا حدود زیادی کاهش یافت؛ به ویژه آنکه وزرات خارجه کشورهایی همچون قطر، مصر و حتی عراق در ابتدا اعلام کرده بودند دعوت ریاض به این نشست را مورد بررسی قرار خواهند داد، اما شب گذشته وزاری خارجه سه کشور شخصاً به جده آمدند.
قطر هم که تاکنون درباره بازگشت سوریه به اتحادیه عرب تصمیم قاطعی نگرفته و دلایلی سیاسی را باعث به تعویق افتادن این روند عنوان کرده بود، شب گذشته با حضور «محمد بن عبدالرحمان آل ثانی» در سطح وزیر امور خارجه در نشست جده حضور یافت. «ماجد بن محمد الانصاری» سخنگوی وزارت خارجه این کشور روز سه‌شنبه ۲۸مارس طی نشست هفتگی با رسانه‌ها درباره موضوع حمایت‌گرانه کشورش از تلاش‌های عربی برای حل پرونده سوریه صحبت کرده بود.
سخنگوی وزارت خارجه قطر ضمن استقبال و اعلام حمایت قطر از تلاش‌های کشورهای عربی در جهت یافتن راه‌حل برای بحران سوریه، تاکید کرده بود: این راه‌حل باید مبتنی بر تحولات مثبت و پاسخی واقعی به خواسته‌های مردم سوریه باشد. دولت قطر به این موضوع به عنوان یکی از اولویت‌های عربی نگاه می‌کند. بنابراین اجماع عربی در این باره برای ما مهم است و این اجماع زمانی حاصل می‌شود که تحولات مثبتی در سوریه اتفاق بیافتد.
از سوی دیگر وزن حامیان بازگشت سوریه به اتحادیه عرب قابل توجه است. روز چهارشنبه (۱۲ آوریل)، «احمد الصحاف» سخنگوی وزارت خارجه عراق تاکید کرده بود که بغداد همچنان از بازگشت سوریه به جمع کشورهای عربی حمایت می‌کند. او ضمن تاکید بر اینکه نتایج همگرایی عربی، به طور مثبت بر تمام این کشورها منعکس خواهد شد، تصریح داشت: «عراق همواره از بازگشت سوریه به جایگاه خود در اتحادیه عرب حمایت کرده و هنوز هم حمایت می‌کند». طبق گزارش‌های رسانه‌ای تاییدنشده، احتمالاً ریاض برای تغییر دیدگاه کشورهای مخالف امتیازات و تعهداتی در نظر خواهد گرفت./ فارس